Öğretmenlerin Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?

Öğretmenlik Meslek Kanunu’nun 5. Maddesi, öğretmenlerin temel görev ve sorumluluklarını detaylı bir şekilde düzenlemiştir. Bu madde, öğretmenlik misyonunu hem ideolojik ve ahlaki hem de mesleki ve idari boyutlarıyla tanımlar.

Öğretmenlerin Görev Ve Sorumlulukları

A. Öğrenciyi Yetiştirme ve Eğitimden Sorumluluk (Madde 5, Fıkra 1)

Bu bölüm, öğretmenin en temel ve nesilden nesile aktarılan misyonunu tanımlar. Öğretmen;

a) Milli ve Manevi Değerlerle Donatmakla Yükümlüdür:
Öğrencilerini;

Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasa’da ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı,

Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren,

Ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan,

İnsan haklarına dayanan demokratik, laik ve sosyal hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş erdemli insanlar olarak yetiştirir.

b) Öğrencinin Her Yönden Gelişimini Sağlamakla Yükümlüdür:
Öğrencilerin bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve ahlaki bakımdan gelişimi için çaba gösterir. Bu doğrultuda meslektaşları, aile ve veli ile iş birliği yapar.

c) Bireysel Farklılıklara Saygı Göstermekle Yükümlüdür:
Öğrencilerin öğrenme biçimleri ile ilgi ve yeteneklerini dikkate alır ve kişilik haklarına saygı gösterir.

ç) Öğrenciyi Korumakla Yükümlüdür:
Öğrencilerin, eğitim öğretim ortamında her türlü olumsuz söz, tavır ve davranışlardan korunmaları için çaba gösterir.

d) Program ve Yöntem Belirleme ile Yükümlüdür:
Bakanlıkça belirlenen öğretim programları çerçevesinde, öğrencilerin gelişim özelliklerine ve öğrenme ihtiyaçlarına uygun eğitim araç ve gereçlerini seçer, bu özellik ve ihtiyaçlara uygun öğretim yöntem ve tekniklerini uygular.

e) Eğitimi Planlamak ve Yürütmekle Yükümlüdür:
Eğitim öğretim faaliyetlerini, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nda düzenlenen Türk milli eğitiminin genel amaçları ve temel ilkeleri ile Bakanlıkça belirlenen öğretim programlarına uygun olarak planlar ve yürütür.

f) Kaynakları Kullanmakla Yükümlüdür:
Eğitim öğretim faaliyetlerinin etkili bir şekilde yürütülebilmesi için okul içi ve okul dışı imkânları kullanır.

g) İş Birliği Yapmakla Yükümlüdür:
Eğitim öğretim faaliyetlerinin niteliğinin artırılması için meslektaşlarıyla iş birliği yapar ve eğitim kurumu yönetimine destek verir.

ğ) Kendini Geliştirmekle Yükümlüdür:
Görev yaptığı eğitim kurumundaki eğitim öğretim faaliyetlerini ve sorumluluklarını aksatmadan mesleki açıdan kendini geliştirir.

B. İdari ve Pratik Görevler (Madde 5, Fıkra 2)

Bu bölüm, öğretmenin okul yaşamındaki günlük ve rutin yükümlülüklerini sıralar. Öğretmenler;

Derse girmek,

Nöbet tutmak,

Merkezi veya mahalli yapılan sınavlarda görev almak,

Kurul ve komisyonlara, tören ve toplantılara katılmak,

Öğrencilere yönelik düzenlenecek etkinlikler ile kulüp faaliyetlerine katılmak,

Öğrenci rehberlik hizmetlerini yürütmek,

Uygulama gerektiren eğitimleri koordine etmek,

Eğitim öğretim süreçlerine ilişkin diğer iş ve işlemleri yürütmekle görevlidir.

C. Korunan Hak: Meslek Dışı Görevlendirilmeme (Madde 5, Fıkra 3)

Bu madde, öğretmeni keyfi görevlendirmelere karşı korur. Buna göre;

Öğretmenler, mevzuatta açıkça belirlenen hususlar ile olağanüstü hal, genel afet ve salgın hastalık durumları haricinde, meslekleriyle ilgili olmayan iş ve faaliyetlerde rızaları dışında görevlendirilemezler.

D. Yönetmeliğe Dayalı Düzenleme (Madde 5, Fıkra 4)

Kanun, daha detaylı ve okul tür/kademelerine göre farklılaşan görevlerin Bakanlık tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceğini hükme bağlar. Bu, görev tanımının esnek ve güncellenebilir olmasını sağlar.

Özet

Özetle, ÖMK’ya göre bir öğretmenin görevi sadece “ders anlatmak” değildir. Öğretmen;

Bir rehber,

Bir rol model,

Bir milli değerler aktarıcısı,

Öğrenci haklarının bir koruyucusu,

Planlayıcı ve uygulayıcı,

İş birliği içinde çalışan bir ekip üyesi,

Sürekli kendini geliştiren bir profesyonel,

Ve okulun işleyişine aktif olarak katılan bir kamu görevlisidir.

Tüm bu sorumluluklar, öğretmenlik mesleğinin “özel bir ihtisas mesleği” olduğu vurgusunu (Madde 7) somutlaştırmaktadır.